Goed onderwijs start met een goede visie op onderwijs. Waartoe dient ons onderwijs?

 

Veel scholen hebben hun onderwijsvisie gebaseerd op de drie domeinen van Gert Biesta (Biesta, 2015):

Kwalificatie: verwerven van kennis, vaardigheden, waarden en houdingen;
Socialisatie: deel worden van bestaande tradities en praktijken, van manieren van doen en zijn;
Subjectificatie: persoonsvorming in vrijheid en verantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat.

In de onderwijsvisie van de school wordt regelmatig naar deze domeinen verwezen.

 

Van visie naar doelstellingen

De vertaling van deze visie in schoolplannen en jaarplannen omvat vaak thema’s als: werken met leerdoelen, formatief evalueren, vakoverstijgend werken, onderzoekend leren, doorlopende leerlijnen, kansengelijkheid, wereldburgerschap, duurzaamheid en 21st century skills. Het zijn thema’s waar je graag mee aan de slag wilt.

 

Stuk voor stuk vragen deze thema’s om kleine of grote veranderingen in je school: van je denken, handelen, lesmateriaal, lesrooster, toetsbeleid, curriculum, onderwijsconcept en misschien wel van je hele schoolsysteem.

 

De doelstellingen zijn geformuleerd maar hoe geef je daar nu concreet handen en voeten aan? Wat zijn de stappen die je kunt nemen om het voor elkaar te krijgen? Welke keuzes in structuur en cultuur maak je om je doelstellingen waar te maken?

 

We duiken in het Great Learning-DNA!

Curriculum 10-14 (voor tienerscholen) en IMYC (voor onderbouw VO) bieden je concrete handvatten om de drie domeinen van Biesta in te kleuren. In dit artikel laten we je graag zien hoe we dat doen en op welke manier we de domeinen van Biesta in ons DNA meenemen in al onze activiteiten.

 

Visie

Ook bij Curriculum 10-14 en IMYC begint het met een gedeelde visie op onderwijs: we werken vanuit de zogenaamde Bottom Line 9 (BL9): negen basisprincipes waar we ons onderwijs op baseren en waarmee we samen het leren verbeteren (BL nr. 1, 2 en 3).

Kwalificatie

Natuurlijk werk je als school aan kwalificatie. De hele organisatie van je onderwijs is erop gericht om leerlingen kennis, vaardigheden, waarden en een gewenste (studie)houding mee te geven. Je wilt je leerlingen steeds een stapje verder brengen in hun ontwikkeling en je wilt dat ook zichtbaar maken.

 

Je onderwijsprogramma is erop gericht om de kerndoelen voor de onderbouw, die door het SLO zijn beschreven, te halen. Hiermee bied je je leerlingen een goede basis voor de stap naar de bovenbouw van het VO. Vaak is binnen een vaksectie een methode gekozen die hierbij kan ondersteunen. Verbinding met andere vakken kan en mag wel maar is op veel scholen (nog) niet de praktijk.

 

Curriculum 10-14 en IMYC bieden een concept en curriculum in één, het zijn géén methodes. De verschillende vakinhouden worden door één centraal thema met elkaar verbonden, waarbij één hoofdgedachte gedurende een periode van circa zes weken centraal staat. Als voorbeeld noemen we het thema ‘Feesten’ waarvan de hoofdgedachte is:

 

‘Het is waardevol om speciale gebeurtenissen en rituelen te vieren’.

 

Voor elk vak zijn aan dit thema leerdoelen gekoppeld. Die leerdoelen corresponderen met de kerndoelen voor de onderbouw en omvatten zowel kennis, vaardigheden als begrip (BL nr.5).

 

Doordat leerlingen de leerstof van verschillende vakken binnen één thema (het zogenaamde ‘Big Idea’, (BL nr.8)) krijgen aangereikt, leggen leerlingen gemakkelijker verbanden, beklijft de vakinhoudelijke kennis beter en wordt het begrip versterkt.

 

Het leerproces is bij elk thema herkenbaar en kent verschillende fasen: startpunt, kennisoogst, leerdoelen expliciteren, onderzoek en verwerking, reflective journal, assessment for learning en de afsluiting (BL, nr.7). Door de vorderingen in de leerdoelen te volgen (formatief en/of summatief) houd je zicht op het leerproces van je leerlingen. Met behulp van rubrics kun je beoordelen in hoeverre het leerproces is verbeterd (BL nr.9).

 

Kwalificatie wordt, kortom, ingekleurd door alle fasen van het leerproces goed te doorlopen. Zo laten we leerlingen uitdagend en zorgvuldig leren (BL, nr.6). De leerdoelen zijn zowel vakinhoudelijk als vakoverstijgend, persoonlijk en internationaal gericht.

 

Socialisatie

Hoe leerlingen deel kunnen worden van bestaande tradities en praktijken, van manieren van doen en zijn, is vaak gekoppeld aan de manier waarop scholen burgerschapsvorming in hun onderwijsaanbod hebben opgenomen. Dit kan bijvoorbeeld concreet vorm krijgen in projecten voor goede doelen. Het integraal opnemen in het curriculum is minder vaak aan de orde.

 

Binnen de thema’s van Curriculum 10-14 en IMYC wordt altijd het internationale perspectief belicht. Eén van de basisprincipes betreft ook het belang van deze internationale gerichtheid (BL, nr.4). Hoe denken en doen wij zelf én hoe wordt er gedacht en gedaan in een ander werelddeel? Zo leren leerlingen over verschillende tradities en praktijken in eigen land en leren zij ook dat die tradities en praktijken niet overal hetzelfde zijn.

 

Subjectificatie

De persoonlijke ontwikkeling van leerlingen wordt op de meeste scholen in het mentorprogramma opgenomen. Leerlingen stellen, onder begeleiding van hun mentor of coach, persoonlijke leerdoelen op. De rol van de docent krijgt meer en meer een coachend karakter.

 

Bij Curriculum 10-14 en IMYC worden de persoonlijke leerdoelen gekoppeld aan de leerdoelen per vak. Omdat, bijvoorbeeld, binnen de thema’s veel wordt samengewerkt tussen leerlingen ontstaat een context waarbinnen leerlingen aan hun persoonlijke leerdoelen kunnen werken. Door zelf en anderen daarop te (laten) reflecteren, leert de leerling zijn persoonlijke talenten te ontwikkelen en daar ook verantwoordelijkheid voor te nemen.

 

De domeinen van Biesta in al onze activiteiten

De domeinen van Biesta (en ook onze Bottom Line 9) omvatten echter méér dan een curriculum. Je kunt zeggen dat ze ook een vorm van ‘willen zijn’ of ‘doen’ inhouden. Wanneer je als school wilt gaan werken met Curriculum 10-14 of IMYC zoeken wij met jullie een samenwerking die óók het leren van jullie zelf verbetert. We schrijven niets voor maar gaan samen met je op pad. Kwalificatie, socialisatie en subjectificatie vormen een natuurlijk onderdeel van dat leerproces. Zo ‘zíjn’ en ‘dóen’ we de domeinen van Biesta. Samen vormen we een gemeenschap waarin we elkaar nodig hebben om te leren.

 

Conclusie

Wil je als school de drie domeinen van Biesta op een geïntegreerde manier inkleuren dan kunnen Curriculum 10-14 en IMYC je daar prima bij ondersteunen! Indien je interesse hebt in IMYC of Curriculum 10-14 op jouw school, dan zijn er verschillende manieren om ons beter te leren kennen.

 

Volg ook onze nieuwsbrieven of abonneer je via de sociale media op IMYC/Curriculum 10-14 als je op de hoogte wilt blijven. Er zijn geregeld digitale Community-bijeenkomsten waar je van harte welkom bent.

 

Aanmelden voor de nieuwsbrieven

 

IMYC

Facebook | LinkedIn | Instagram

 

Curriculum 10-14

Facebook | Instagram

Het Nationaal Programma Onderwijs is een corona-steunprogramma van de overheid voor het funderend onderwijs (basisonderwijs en voortgezet onderwijs), het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en het hoger onderwijs. Zie website Rijksoverheid

 

Minister Slob schrijft in zijn brief op 23 maart jl. dat scholen die gebruik gaan maken van deze subsidie:

 

Tot en met april de tijd krijgen voor het maken van een schoolscan. Dit is een probleem- en behoefteanalyse op leerling- en schoolniveau op basis waarvan je vervolgens een onderbouwde keuze maakt voor passende interventies.
In april-mei een keuze moeten maken uit een lijst van interventies die gepleegd kunnen worden om de ‘corona-gerelateerde achterstanden’ bij leerlingen te herstellen.
In mei-juni een schoolprogramma moeten opstellen: dit is je plan van aanpak voor de inzet van de interventies en de financieringsverantwoording daarvan in de schooljaren 2021/2022 en 2022/2023, inclusief duurzame borging van de resultaten van die inzet in de periode daarna.

 

Het is heel goed mogelijk dat je ervoor kiest om te gaan werken aan kansengelijkheid door selectie uit te stellen. In dit tweede blogbericht laten we je zien hoe IMYC en Curriculum 10-14 jouw school kunnen ondersteunen om deze subsidie effectief in te zetten voor kansengelijkheid.

 

Uitgestelde keuze voor leerlingen in de overgang po-vo

We citeren een specifieke maatregel uit het Nationaal Programma Onderwijs (p.9):

 

Verlengde en brede/dakpanbrugklas: sommige leerlingen zijn gebaat bij uitstel van het selectiemoment. Dat geldt specifiek voor leerlingen die nu door corona mogelijk onder hun niveau zijn ingestroomd en tijd nodig hebben om leerachterstanden in te halen. Uiteindelijk op het goede niveau komen is voor een leerling minder gecompliceerd als de schoolsoorten bij de start van het vo nog niet gescheiden zijn. We pleiten voor een heterogene en verlengde onderbouw van het vo. Hiertoe worden binnen de periode van dit nationale programma (verlengde) heterogene brugklassen – en alternatieve effectieve maatregelen die latere selectie aantoonbaar bewerkstelligen – financieel gestimuleerd. Het doel is dat het definitieve selectiemoment met minimaal één en maximaal drie jaar wordt uitgesteld. Scholen die brede brugklassen inrichten ontvangen hiervoor extra middelen. Hiermee kunnen ze bijvoorbeeld ondersteuning zoeken bij het versterken van differentiatievaardigheden van docenten, methoden aanschaffen die aansluiten bij een heterogene klas of extra klassenondersteuning regelen om leerlingen gerichter aandacht te kunnen geven. De effecten en brede waardering van deze aanpak wordt gemonitord.

 

Met de subsidie wil de overheid grotere kansenongelijkheid door de gevolgen van de corona-pandemie tegengaan. Het uitstellen van de keuze voor een bepaald niveau wordt als een specifieke maatregel genoemd.

 

Heterogene en verlengde onderbouw van het VO

Wanneer je als school kiest voor een heterogene en verlengde onderbouw komen er allerlei organisatorische en inhoudelijke vraagstukken op je af.

 

• Hoe bereid je je voor op meer gedifferentieerd werken in de klas?
• Hoe zien je lessen eruit?
• Hoe ga je toetsen?
• Hoe daag je leerlingen uit om op hun niveau te leren en presteren?
• Hoe kunnen leerlingen hun eigen en elkaars talenten benutten?
• Hoe kom je uiteindelijk tot een goede keuze?

 

En zo zijn er nog veel meer vragen te stellen. De keuze voor een heterogene en verlengde onderbouw in het VO vraagt van je dat je samen met je collega’s echt gaat nadenken over de bedoeling van je onderwijs. Wat wil je bereiken en welke veranderingen vraagt dat van jou, je collega’s en de organisatie?

 

En biedt het werken met heterogene en verlengde onderbouw ook kansen om de onderwijsontwikkeling die je toch al wenste te versnellen of kracht bij te zetten?

 

IMYC biedt inhoud en structuur voor de heterogene onderbouw VO

Even voorstellen: IMYC staat voor International Middle Years Curriculum en is een onderwijsconcept en curriculum in één, gericht op leerlingen van 11 tot en met 15 jaar.

 

Voor het VO betekent dat een curriculum voor leerjaar 1, 2 en 3 waarin kerndoelen van de volgende vakken en leergebieden zijn opgenomen: aardrijkskunde, lichamelijke opvoeding, geschiedenis, ICT, kunst & cultuur, mens & samenleving, muziek, natuurwetenschappen, taal & literatuur, techniek en wiskunde.

 

Binnen je eigen onderwijskundige visie en schoolcontext kun je IMYC flexibel inzetten. Het curriculum bestaat uit units van zes tot acht weken. Elke unit is opgebouwd rondom een inhoudelijk thema en een uitdagend concept dat verschillende vakken met elkaar verbindt (de Big Idea). Als school kies je uit een ruim aantal die units die bij de schoolvisie passen.

 

Focus op leren
Binnen het concept van IMYC staat het leren van de leerlingen centraal. Dat gebeurt volgens vaste stappen in het leerproces, die bij elke unit weer terugkomen. Elke leerling doet dat samen met andere leerlingen en op zijn eigen niveau. Werken aan leerdoelen (die uitgebreider zijn dan de bekende kerndoelen, beschreven door het SLO) en formatief evalueren zijn vaste onderdelen in dit proces. Uitgewerkte rubrics en leeradviezen kunnen je ondersteunen bij de begeleiding van je leerlingen en het gedifferentieerd werken.

 

IMYC biedt inhoud door middel van het curriculum dat vakoverstijgend is en biedt structuur door de opbouw in units en de vaste stappen in het leerproces van leerlingen. Leerlingen met verschillende niveaus werken in de units met elkaar samen maar hebben wel hun eigen leerdoelen, die zij samen met de leraar vaststellen.

 

Na leerjaar 2 of 3 (afhankelijk van de keuze van de school) hebben de leerlingen een onderwijsprogramma gevolgd dat voldoet aan de kerndoelen (en meer). Zij hebben op basis van hun eigen ambities prestaties geleverd en zijn klaar om door te stromen naar het voor hen passende niveau.

 

Je eigen inbreng
Afhankelijk van de keuzes die je als school maakt, laat je de methodes voor de individuele vakken wel of niet los. Je kunt er ook voor kiezen om je methodes als bronnen te gebruiken. Ook beslis je zelf over de verhouding tussen formatief en summatief toetsen. Met IMYC krijg je dus niet een pasklaar programma. Je blijft zelf eigenaar van je onderwijs en dat heeft tot gevolg dat je samen met je collega’s ook in een leerproces stapt. Dit proces van samen leren en ontwikkelen is vergelijkbaar met de manier waarop je leerlingen gaan leren. Wij zeggen niet voor niets: ‘Great teaching, great learning, great fun’!

 

Werken met IMYC brengt een professionalisering bij jou en je collega’s teweeg op het gebied van curriculum-bewustzijn en leerdoelgericht werken. Je bent met z’n allen bewuster bezig met het concretiseren van de visie van je school. Hiermee ondersteun je ook het gezamenlijke draagvlak voor de heterogene onderbouw.

 

Tienerscholen en Curriculum 10-14

Tienerscholen zijn al langer bezig om kansenongelijkheid tegen te gaan door de keuze voor een niveau uit te stellen. De overheid heeft hiervoor al eerder subsidies beschikbaar gesteld. Ook deze scholen kunnen we ondersteunen met inhoud en structuur. Speciaal voor tienerscholen is Curriculum 10-14 ontwikkeld. Dit curriculum en concept in één verbindt de leerdoelen van PO aan die van de onderbouw van het VO en is vergelijkbaar met IMYC. IMYC en Curriculum 10-14 en het bieden van herstel en perspectief voor leerlingen tijdens/na de corona-maatregelen.

 

Wanneer je als school ervoor kiest om de gevolgen van de corona-maatregelen voor leerlingen te bestrijden en kansengelijkheid te vergroten door te kiezen voor een heterogene en verlengde onderbouw in het VO, dan biedt IMYC je inhoud en structuur bij het realiseren daarvan.
Voor tienerscholen is Curriculum 10-14 daarvoor zeer geschikt.

 

Nieuwsgierig of heb je nog vragen?

Kijk op @Curriculum10-14 (voor 10-14-onderwijs) of op @IMYC-Nederland (voor onderbouw VO).

 

Curriculum 10-14 heeft bovendien een eigen website.
Beide curricula zijn onderdeel van www.great-learning.nl.
Je vragen mailen kan ook: info@imyc-nederland.nl.

De tijd van het schrijven van een jaarplan voor komend schooljaar is weer aangebroken. Misschien werk je daarnaast ook wel aan een nieuw schoolplan voor de komende vier jaren. Geen gemakkelijke klus.

De Why is duidelijk maar nu: How?

Als leraar of schoolleider zoek je naar manieren waarop je je onderwijsvisie het beste vorm kunt geven in je onderwijsaanbod. Dit wordt heel actueel als je aan de slag gaat met het jaarplan of het schoolplan. Je hebt samen met collega’s een koers uitgestippeld en bent enthousiast. De ‘Why’ is duidelijk en nu vraag je je af: ‘How?’ Denk aan de Golden Circle (Simon Sinek).

Van visie naar doelstellingen

Veel scholen hebben hun onderwijsdoelen gebaseerd op de drie domeinen van Gert Biesta (Biesta, 2015):

1. Kwalificatie: verwerven van kennis, vaardigheden, waarden en houdingen;
2. Socialisatie: deel worden van bestaande tradities en praktijken, van manieren van doen en zijn;
3. Subjectificatie: persoonsvorming in vrijheid en verantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat.

In de onderwijsvisie van de school wordt regelmatig naar deze domeinen verwezen.
De vertaling van deze visie in schoolplannen en jaarplannen omvat vaak thema’s als: werken met leerdoelen, formatief evalueren, vakoverstijgend werken, onderzoekend leren, doorlopende leerlijnen, kansengelijkheid, wereldburgerschap, duurzaamheid en 21st century skills. Het zijn thema’s waar je graag mee aan de slag wilt.

Stuk voor stuk vragen deze thema’s om kleine of grote veranderingen in je school: van je denken, handelen, lesmateriaal, lesrooster, toetsbeleid, curriculum, onderwijsconcept en misschien wel van je hele schoolsysteem.

De doelstellingen zijn geformuleerd maar hoe geef je daar nu concreet handen en voeten aan? Wat zijn de stappen die je kunt nemen om het voor elkaar te krijgen? Welke keuzes in structuur en cultuur maak je om je doelstellingen waar te maken?

Extra doelstellingen als gevolg van de corona-pandemie

Tegelijkertijd vraag je je af hoe je je leerlingen optimaal kunt begeleiden als zij weer ‘gewoon’ naar school mogen komen. Hoe kun je maatwerk bieden? Vraagt dit niet om persoonlijke leerlijnen? Kun je deze situatie misschien als kans benutten om de onderwijsontwikkeling die je wenst, een versnelling mee te geven? Het is nú de tijd om het anders aan te pakken!

Houvast op inhoud en structuur met Curriculum 10-14 en IMYC

Curriculum 10-14 (voor tienerscholen) en IMYC (voor de onderbouw van het VO) bieden houvast. In de komende blogs gaan we in op welke manier Curriculum 10-14 en IMYC inhoud en structuur kunnen bieden in het werken aan je doelstellingen. De volgende onderwerpen komen aan de orde:

1. Gevolgen corona in het onderwijs en nationale steunprogramma voor herstel en perspectief. Mogelijkheden voor uitgestelde keuze, latere selectie met Curriculum 10-14 en IMYC.
2. De drie domeinen van Gert Biesta: Kwalificatie, socialisatie en subjectificatie. Hoe en waar zichtbaar in Curriculum 10-14 en IMYC?
3. Werken met leerdoelen; kennis, begrip en vaardigheden. Vakinhoudelijk, vakoverstijgend, persoonlijk en internationaal.
4. Formatief evalueren, reflective journal en assessment for learning.
5. Vakoverstijgend werken; betekenisvol onderwijs voor tieners.
6. Onderzoekend leren, creatief denken, het leren verbeteren en het tienerbrein.
7. Wereldburgerschap, internationale gerichtheid, internationale leerdoelen.
8. Duurzaamheid en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties.

Wat zijn Curriculum 10-14 en IMYC?

Curriculum 10-14 en IMYC bieden je een concept en curriculum in één. Het is goed te weten dat Curriculum 10-14 en IMYC géén methodes zijn. Er wordt niks voorgeschreven en je blijft zelf eigenaar van je onderwijs.

Wanneer je gaat werken met Curriculum 10-14 of IMYC ga je samen met je collega’s een ontwikkelproces door: samen gaan jullie onderwijsdoelstellingen vormgeven en daarbij maak je gebruik van de input van Curriculum 10-14 en IMYC. Dit proces van samen leren en ontwikkelen is vergelijkbaar met de manier waarop je leerlingen gaan leren. Wij zeggen niet voor niets: ‘Great teaching, great learning, great fun’!

Nieuwgierig?

Kijk op @Curriculum10-14 (voor tienerscholen) of op @IMYC-nederland (voor onderbouw VO).
Curriculum 10-14 heeft bovendien een eigen website.
Beide curricula zijn onderdeel van www.great-learning.nl.
Je vragen mailen kan ook: info@imyc-nederland.nl.

Bron

Biesta, G. (2015). Het prachtige risico van onderwijs. Culemborg: Uitgeverij Phronese.