Op veel scholen bestaat de wens om formatief evalueren in te voeren in het onderwijs of er is zelfs al mee gestart. Het is een hippe term: ‘formatief evalueren’. Maar herken je ook dat verschillende collega’s verschillende betekenissen geven aan formatief evalueren? En ook dat het waarom van formatief evalueren niet voor iedereen duidelijk is?
Natuurlijk is het van belang dat je als school een visie hebt op formatief evalueren. Het is een middel om een doel te bereiken. Is het voor iedereen duidelijk welk doel?
In dit vierde blogartikel laten we je zien hoe IMYC (voor onderbouw VO) en Curriculum 10-14 (voor tienerscholen) je ambitie om formatief te evalueren inhoud en structuur geven.
Wat is formatief evalueren?
Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) geeft op haar website de volgende definitie:
“Formatief evalueren is een interactief en cyclisch proces waarin de leraar door de inzet van effectieve didactiek tijdig zicht krijgt op waar de leerlingen staan en op wat zij nodig hebben om een vervolgstap te nemen.”
Formatieve evaluatie ondersteunt leerlingen bij hun leerproces totdat zij, nog steeds gemotiveerd, een bepaald leerdoel hebben behaald. Het is een continu proces van, bijvoorbeeld, het steeds tussentijds checken van het begrip bij de leerlingen en feedback geven. Formatief evalueren helpt bij het voorkomen dat leerlingen uitvallen, het behalen van positieve resultaten op summatieve toetsen én het verhogen van de motivatie van leerlingen.
Formatief handelen
Wil je écht formatief werken, dan kies je niet alleen voor formatief evalueren maar dan kies je voor het hele proces: formatief handelen. Terecht concluderen de warme pleitbezorgers van Toetsrevolutie dat formatief handelen alleen werkt als je je onderwijsontwerp verandert.
Binnen het onderwijsontwerp van Curriculum 10-14 en IMYC willen we het leren van leerlingen verbeteren. Het curriculum is opgebouwd uit meerdere thema’s. De kerndoelen van de verschillende vakken zijn in dit curriculum opgenomen.
Het leerproces
Binnen elk thema staat het leerproces van de leerlingen centraal. Dat proces kent verschillende stadia: een duidelijk startpunt, kennisoogst, het expliciet maken van de leerdoelen, onderzoek en verwerking, het bijhouden van een reflective journal, het assessment for learning en de afsluiting.
Een belangrijke stap in formatief handelen is het bijbrengen van kwaliteitsbesef bij de leerlingen (Toetsrevolutie). Deze stap wordt bij IMYC en Curriculum 10-14 gezet bij het expliciet maken van de leerdoelen. Leerlingen gaan met hun leraar nadenken over wat het betekent als zij een bepaald leerdoel hebben gehaald. Hoe ziet dat eruit? Wat kun je dan?
In het formatief handelen bij IMYC en Curriculum 10-14 richten we ons op de grote, complexe leerdoelen die in de verschillende leerjaren aan de orde komen.
Reflective journal
Tijdens het leerproces houden de leerlingen een Reflective Journal bij. In dit (digitale) logboek laten ze zien hoe zij hun leerproces ervaren en hoe hun gedachten en inzichten rondom het centrale thema zich ontwikkelen. Dit doen zij aan de hand van sturende en oriënterende vragen.
Rubrics en leeradviezen
Met het Assessment for Learning werken de leerlingen aan de complexe leerdoelen. Met behulp van de rubrics zien ze hoe vaardig ze al zijn in het betreffende doel. Ze worden zich hiermee ook bewuster van hun eigen ontwikkeling. We onderscheiden daarbij drie niveaus: beginnend, ontwikkelend en beheersend.
Elk leerdoel heeft naast rubrics ook leeradviezen. Deze adviezen helpen de leerling beter te worden. Het zijn veelal leuke, uitdagende oefeningen en handige tips om enerzijds het leren te verbeteren en anderzijds beter te worden in een vaardigheid. Aan de hand van de rubrics weet je als leraar ook wat het niveau van je leerling is.
In de rubrics onderscheiden we drie niveaus:
Beginnend: Ik kan het een beetje;
Ontwikkelend: Ik kan het steeds beter;
Beheersend: ik kan het en gebruik het.
Het Assessment for Learning is een hulpmiddel om te zien wat leerlingen na verloop van tijd hebben geleerd. Daarbij worden reflectieve vragen gesteld, zodat leerlingen hun eigen leerproces kunnen beoordelen. Bovendien biedt het Assessment for Learning hulp als je wilt beoordelen in hoeverre het leren van de leerling verbeterd is.
Kortom
Wil jij op jouw school overstappen naar formatief handelen? IMYC of Curriculum 10-14 kunnen je inhoud en structuur geven met een onderwijsontwerp dat daar bij past!
Volgende blog
In het volgende blog-verhaal gaan we verder in op het werken met leerdoelen bij IMYC en Curriculum 10-14. Deze blog is de vierde in een reeks die is gepubliceerd op onze website. Je vindt ze in het nieuwsoverzicht.
Nieuwsgierig?
Kijk gerust eens rond op onze website of die van Curriculum 10-14. Met al je vragen helpen we je graag verder via info@imyc-nederland.nl
Volg ook onze nieuwsbrieven of abonneer je via de sociale media op IMYC/Curriculum 10-14 als je op de hoogte wilt blijven. Er zijn geregeld digitale Community-bijeenkomsten waar je van harte welkom bent.
Aanmelden voor de nieuwsbrieven
IMYC
Facebook | LinkedIn | Instagram
